کی از مهمترین تواناییهایی که یک پرستار مراقبت ویژه یا درمانگر تنفسی باید داشته باشد، درک کامل گرافهای ونتیلاتور است. ونتیلاتور RESPINA.P1 مانند سایر ونتیلاتورهای مدرن، سه گراف اصلی را در صفحه نمایش نشان میدهد:
گراف فشار - زمان (Pressure-Time)
گراف جریان - زمان (Flow-Time)
گراف حجم - زمان (Volume-Time)
این گرافها اطلاعات لحظهای و بسیار مهمی در مورد نحوه تهویه بیمار در اختیار ما میگذارند.
چی نمایش میده؟
فشار در راههای هوایی را در طول زمان نشان میدهد، از ابتدای دم تا پایان بازدم.
اجزای مهم:
PIP (Peak Inspiratory Pressure): فشار بیشینه در انتهای دم
Plateau (در تهویه کنترل حجمی): فشار ثابت در پایان دم، نشانه کمپلاینس ریه
PEEP: فشار در پایان بازدم
تفسیر بالینی:
✅ افزایش PIP بدون تغییر Plateau → مقاومت راه هوایی افزایش یافته (مثلاً ترشحات، لوله خمشده)
✅ افزایش هر دو PIP و Plateau → کاهش کمپلاینس ریه (مثلاً در ARDS)
✅ افت ناگهانی فشارها → نشت مدار یا قطع ارتباط بیمار با دستگاه
اشکالات رایج قابل تشخیص:
نشتی مدار → فشار به مقدار کافی بالا نمیرود
انسداد راه هوایی → فشار بالا اما حجم کم تحویل داده میشود
کمپلاینس پایین ریه → فشار زیاد برای رساندن حجم اندک لازم است
چی نمایش میده؟
سرعت جریان هوا به داخل و خارج ریه در طول زمان. محور بالا دم، محور پایین بازدم.
اجزای مهم:
پیک جریان دمی: نشاندهنده حداکثر سرعت ورود هوا
بازگشت جریان به خط پایه: نشاندهنده کامل شدن بازدم
تفسیر بالینی:
✅ بازگشت کامل بازدم به خط پایه → تخلیه کامل ریه و جلوگیری از حبس هوا
✅ بازدم ناقص (بازنگشتن به صفر) → حبس هوا (Auto-PEEP)
✅ کاهش جریان دمی → احتمال مقاومت در مدار یا انسداد راه هوایی
اشکالات رایج قابل تشخیص:
COPD یا آسم: بازدم طولانی و ناقص، گراف بازدمی به خط پایه نمیرسد
مقاومت بالا در مسیر: کاهش پیک جریان دمی
نشتی: گراف بازدمی کند و غیرطبیعی
چی نمایش میده؟
میزان حجم هوای تحویلی و بازگشتی در هر چرخه تنفسی.
اجزای مهم:
پلاتو دم: نشاندهنده حجم تحویلی به ریهها
بازگشت کامل به خط صفر: یعنی حجم بازدمی = حجم دمی
تفسیر بالینی:
✅ اختلاف بین حجم دمی و بازدمی → نشت هوا یا Trap شدن هوا
✅ حجم تحویلی پایینتر از تنظیمشده → احتمال مشکل در مدار، انسداد یا نشت
✅ افزایش حجم بازدمی → نشتی از سیستم بازدمی یا خطا در کالیبراسیون
اشکالات رایج قابل تشخیص:
نشتی مدار → کاهش حجم بازدمی نسبت به دمی
خستگی عضلانی → کاهش تدریجی حجمها
بهبودی بیمار → افزایش خودبهخودی حجم بازدمی
✅ گرافها را همیشه کنار علائم حیاتی بیمار و گازهای خون شریانی (ABG) تحلیل کنید.
✅ تغییرات ناگهانی در شکل گرافها میتواند اولین نشانه از مشکلات مکانیکی، فیزیولوژیکی یا حتی خطای انسانی باشد.
✅ پیش از پاسخ دادن به هشدارها (Alarm)، ابتدا گرافها را ببینید؛ گاهی دلیل آلارم، نشت سادهای است که با یک نگاه قابل تشخیص است.
✅ تمرین در دیدن شکلهای مختلف گراف در بیماران مختلف (COPD، ARDS، تروما) به شما مهارت بالینی فوقالعادهای خواهد داد.
گراف فشار - زمان (Pressure-Time):
این گراف به شما کمک میکند وضعیت مقاومت راههای هوایی و کمپلاینس ریهها را بررسی کنید.
مشکلاتی که میتوانید با آن تشخیص دهید:
افزایش فشار پیک (PIP) که میتواند ناشی از مقاومت بالا در لوله تراشه یا تجمع ترشحات باشد
نشت در مدار که باعث کاهش فشار نسبت به مقدار مورد انتظار میشود
انسداد مسیر تنفسی که موجب افزایش فشار و کاهش تهویه مؤثر میگردد
گراف جریان - زمان (Flow-Time):
این گراف برای بررسی الگوی جریان هوا و تخلیه کامل ریه در فاز بازدمی استفاده میشود.
مشکلات قابل شناسایی:
وجود Auto-PEEP در صورت ناقص بودن بازدم (بازنگشتن جریان به خط پایه)
کاهش پیک جریان، که ممکن است نشاندهنده انسداد جزئی یا مقاومت در مسیر تهویه باشد
شناسایی ناهماهنگی بیمار با دستگاه
گراف حجم - زمان (Volume-Time):
این گراف نشاندهنده مقدار هوای واردشده و خارجشده از ریهها در هر چرخه تنفسی است.
مواردی که با این گراف قابل تشخیص هستند:
نشت هوا در مدار یا اطراف لوله تراشه، که باعث کاهش حجم بازدمی نسبت به دمی میشود
Trap شدن هوا در ریهها در صورت اختلاف بین حجم دمی و بازدمی
تغییرات در حجم دمی که ممکن است به دلیل تنظیمات نامناسب یا خستگی تنفسی بیمار باشد
الگو: موج مربعی با PIP بالا
نکته بالینی: افزایش Peak Inspiratory Pressure نشان میدهد که ممکن است مقاومت راههای هوایی افزایش یافته باشد (مثلاً در اثر ترشحات، برونکواسپاسم یا کاتتر باریک). وجود پلاتو مشخص پس از دم نیز قابل مشاهده است، که بهویژه در مد Volume Control نشاندهنده وضعیت کمپلاینس ریه است.
الگو: پایان بازدم به خط پایه نمیرسد
نکته بالینی: این وضعیت نشاندهنده وجود Auto-PEEP است. در این حالت ریهها فرصت کافی برای تخلیه کامل پیدا نمیکنند. معمولاً در بیماران COPD یا تنظیم RR بالا مشاهده میشود و نیاز به افزایش زمان بازدم یا کاهش RR دارد.
الگو: کاهش حجم بازدمی نسبت به دمی
نکته بالینی: این اختلاف بین حجم دمی و بازدمی میتواند نشانه نشت هوا از مدار یا اطراف لوله تراشه باشد، یا در مواردی که هوا در ریه گیر میافتد (air trapping). بررسی مدار تنفسی و فشارها در این شرایط ضروری است.