استفاده از ونتیلاتور یک فرآیند پیشرفته و بسیار حساس است. کوچکترین بیدقتی یا عدم توجه به اصول ایمنی ممکن است منجر به هیپوکسیا، تهویه نامناسب، باروتروما، آلارمهای بیپاسخ، یا حتی مرگ بیمار شود. این فصل راهنمای گامبهگام برای اطمینان از ایمنی بیمار و عملکرد بیخطای دستگاه است.
🔹 آموزش کامل پیش از استفاده:
هیچگاه بدون آموزش رسمی از شرکت سازنده یا تیم آموزش بیمارستان، از ونتیلاتور استفاده نکنید. آشنایی سطحی با مدها و دکمهها کافی نیست.
🔹 اطمینان از سلامت فیزیکی دستگاه:
پیش از هر استفاده، ظاهر دستگاه، صفحه نمایش، مدار تنفسی، شلنگ گاز، و فیلترها باید بهدقت بررسی شوند. وجود هرگونه شکستگی، ترک، یا نشت حتی جزئی باید گزارش و رفع شود.
🔹 عدم استفاده از مواد پاککننده خورنده:
برای تمیزکاری، فقط از محلولهای استاندارد بدون کلر و مواد خورنده استفاده کنید. آسیب به سنسورها و صفحه لمسی میتواند منجر به خطای نمایش پارامترها شود.
🔹 پرهیز از حرکت دادن ناگهانی دستگاه:
کابل برق، اتصالات گاز، و مدار تنفسی هنگام جابهجایی دستگاه ممکن است جدا شوند. همیشه با کمک دو نفر و با سرعت کنترلشده دستگاه را جابجا کنید.
🔹 عدم استفاده از کابل برق معیوب یا چندراهیهای غیراستاندارد:
دستگاه باید مستقیماً به پریز برق دیواری با اتصال زمین (ارت) وصل شود. هرگونه اختلال برق میتواند به توقف تهویه منجر شود.
🟥 پیشگیری از قطع ناگهانی برق:
دستگاه RESPINA.P1 دارای باتری پشتیبان است، اما برای مدت محدود
هنگام استفاده، همیشه باتری باید کاملاً شارژ باشد
در بخشهایی با نوسانات برق، از UPS و برق اضطراری بیمارستانی استفاده شود
🟧 پیشگیری از نشت هوا و Hypoventilation:
مدار تنفسی باید در هر شیفت یا پس از هر بیمار بررسی و در صورت نیاز تعویض شود
اتصالات لوله تراشه، ماسک و Y-piece باید کاملاً فیکس و بدون نشت باشند
چسبندگی اطراف ماسک در NIV باید دقیق تنظیم شود
🟨 پیشگیری از آلارمهای بیپاسخ:
پرستار مسئول باید صدای آلارم را در محدوده شنوایی تنظیم کرده و در هر شیفت تست کند
تنظیم حساسیت بیش از حد ممکن است باعث هشدارهای کاذب شود، اما نباید هشدارهای واقعی را بیاثر کرد
هنگام بیصدا کردن آلارم، حتماً مشکل را پیدا کرده و برطرف کنید، نه فقط آلارم را قطع کنید
🟩 پیشگیری از باروتروما و ولوتروما:
استفاده از حجمهای بالاتر از ۸ mL/kg یا PEEP بالای ۱۵ بدون تجویز پزشک متخصص ممنوع است
در بیماران با کمپلاینس پایین (مثل ARDS)، بررسی Pplat برای جلوگیری از آسیب ریه ضروری است
هرگز تنظیمات بیمار قبلی را برای بیمار جدید استفاده نکنید
✅ قبل از اتصال بیمار:
دستگاه به برق شهری وصل است و باتری شارژ کامل دارد
شیلنگهای گاز اکسیژن و هوا متصل و با فشار مناسب هستند
مدار تنفسی کامل، خشک، بدون نشتی و آماده است
فیلتر جدید نصب شده و سنسورها متصلاند
Self-test با موفقیت انجام شده است
مد تهویه مناسب با وضعیت بیمار انتخاب شده است
آلارمها تنظیم و تست شدهاند
آمبوبگ در نزدیکی دستگاه در دسترس است
✅ حین تهویه بیمار:
علائم حیاتی و اشباع اکسیژن مداوم پایش میشود
گرافهای فشار، جریان و حجم بررسی میشوند
صدا و نور هشدارها در محدوده دید و شنید پرستار قرار دارد
مدار تنفسی و ماسک/لوله تراشه از نظر نشت، چرخش یا جدا شدن بررسی میشوند
سطح هوشیاری بیمار و تنفس خودبخودی کنترل میشود
✅ در پایان کار با دستگاه:
مدار تنفسی خارج و بهدرستی دفع یا استریل شده است
دستگاه خاموش، از برق جدا و تمیز شده است
باتری و کالیبراسیون برای نوبت بعدی بررسی شدهاند
وقایع مهم و هشدارهای دستگاه در گزارش پرستاری ثبت شدهاند
کار با ونتیلاتور تنها مهارت فنی نیست؛ بلکه یک وظیفه حیاتی با بالاترین سطح مسئولیتپذیری است. با رعایت دقیق این نکات ایمنی، میتوانیم:
✔ از آسیب به بیمار جلوگیری کنیم
✔ از آسیب به دستگاه و تحمیل هزینههای سنگین پیشگیری کنیم
✔ ایمنی محیط کار را برای پرستار و بیمار به حداکثر برسانیم
در فصل بعد، بهعنوان بخش پایانی، مرور سریع و کاربردی تمام نکات اصلی آموزش دادهشده را خواهیم داشت.